Czego uczy hinduizm

Czego uczy hinduizm (poprawnie sanatana dharma)? To chyba bardzo karkołomna próba wyjaśnienia co chodzi w innych tradycjach mistycznych i ich Naukach. Przychodzi mi na myśl jedna lekcja z której wynika, że Tego nie da się zrozumieć intelektualnie, lecz jedynie poprzez praktykę i co za tym idzie Doświadczenie. Przypominałoby to próbę wlania Oceanu do szklanki. Czy część może zrozumieć Całość?

Sanatana dharma jest opisywana jako panenteizm ( wszystko jest w bycie absolutnym). Ks Franciszek Tokarz w swoim “Z filozofii indyjskiej” opisuje to z punktu widzenia chrześcijanina tak:

Systemy wedantystyczne (Ramanudży, Nimbarki i Wallabhy) przyjmują Iśwarę w sensie zwanym w indianistyce panenteizmem; „byt absolutny (Brahman) uosobiony jako (Iśwara Wisznu) wydaje z siebie świat przez swoją transformację, rzeczywistą przemianę (parinama) i konsekwentnie jest tego świata nie tylko przyczyną sprawczą, ale i materialną.(…) Iśwara, subtelny transcendentnie, przez swoją transformację w świat przeszedł z subtelnego w grube, podobnie, jak mleko płynne przemieniło się w twaróg. Byt absolutny, chociaż wydał świat i pozostaje w nim (wszystko jest w bycie absolutnym), nie wyczerpał się, nie przeszedł cały w świat; mimo transformacji pozostaje dalej nieskończony w swej transcendentności (panenteizm). Świat jest rzeczywisty bo wyszedł z Iśwary przez rzeczywistą przemianę i stanowi z Iśwarą pewną jedność. (…) Świat martwy i dusze są identyczne z Iśwarą identycznością konkretną, podobną, [do tej] jaka zachodzi pomiędzy częściami a całością (Wallabha), świat i dusze są przymiotami Iśwary (Ramanudża). …Systemy te przyjmują więc byt absolutny mający w sobie pełnię bytu i wykluczający wszelki byt rzeczywisty, który by istniał poza absolutem niezależnie od jego przyczynowości sprawczej i materialnej (…)

Można zapewne tak opisać jak ks Tokarz.

Monoteistyczny panenteizm

Spotkałem się też z określeniem że sanatana dharma to jest monoteistyczny panenteizm w odróżnieniu od antropomorficznego monoteizmu, który jest typowy dla religii abrahamowych (Bóg pełen ludzkich emocji, zazdrości, nienawiści, pragnący podbojów terytorialnych… popatrz Joz 6:20-21 lub Joz 8:1-2). Sam ks. Tokarz zauważa że “nie wszystkie systemy indyjskie są ateistyczne” ja bym dodał , że większość z nich jest teistyczna.

To nie wyczerpuje wszystkich możliwości ponieważ  sanatana dharma (i jej Nauki) nie jest homogeniczna co wynika choćby z listy różnych nauczycieli wymienionych w powyższym cytacie. Podobnie zresztą w chrześcijaństwie mamy ponad 44 000 denominacji, jedni uznają Trójce, drudzy Maryją a inni nie. To tak w skrócie.

Jak zrozumieć hinduizm

W tej próbie wyjaśnienia musimy posługiwać się z konieczności dużym uproszczeniem i wysokim poziomem uogólnienia. Na początek można by powiedzieć tak: są trzy rzeczy:

• Świat Transcendentny (Brahman),
• Świat Jaźni (Atman)
• Świat Materii (Dźagad),

Cała sanatana dharma traktuje o związku pomiędzy nimi, i każdy z nich może być rozpatrywany coraz bardziej i bardziej i jeszcze bardziej szczegółowo co kogoś nie zainteresowanego może zanudzić 🙂

Te trzy elementy są realne, w sensie, że istnieją naprawdę ( a nie jedynie jako wyobrażenie tej czy innej strony). Natomiast różnią się między sobą cechami, funkcjami i wzajemnym położeniem. Najwyższym celem (artha) sanatana dharmy jest poznanie, pokochanie i wejście w intymną relacje z Najwyższa Istota znaną powszechnie jako Bóg (Iśwara), co nie wyklucza innych celów, które również są tam [w Wedach i wedancie] opisane…

Hari Om Tat Sat

Krysznakirtan

(wyświetleń: 388)